Antworten

huwelijksdispensatie

Voor doelstellingen van dit forum, zie : 'Mensen van vlees en bloed' in het klembord.
greetjepittery
greetjepittery
Moderator
Beiträge: 2598
Eingabeform: Grafisch
Navigation: Grafisch
Den Stammbaum ansehen
HUWELIJKSBELETSELS waarbij kerkelijke DISPENSATIE moest worden
aangevraagd & verkregen ten tijde van de (katholieke) Parochieregisters.
De verleende dispensatie werd vermeld in de huwelijksakte en zijn van drieërlei aard :
1) BLOEDVERWANTSCHAP, belet het huwelijk tot in de vierde graad :
    nicht en kozijn, maar ook achternicht en achterkozijn kunnen dus zonder dispensatie geen geldig kerkelijk huwelijk aangaan.
2) AANVERWANTSCHAP, belet het huwelijk tot in de derde graad :
    iemand mag dus niet huwen zonder toestemming van de kerk met de vrouw van zijn overleden broer, kozijn of achterkozijn.
3) GEESTELIJKE AANVERWANTSCHAP :
    wanneer iemand wil huwen met een vrouw/man en peter/meter is van een kind uit haar/zijn vorig huwelijk.

Aanverwante links :
http://www.geneaknowhow.net/faq/recht/verwantschap.htm en
http://www.geneaknowhow.net/faq/recht/huw-beletsel.htm

LATIJNSE TERMINOLOGIE, 'geplukt' bij http://home.planet.nl/~dumon002/index.html
dispensare = dispensatie verlenen   -   dispensatio =  dispensatie, ontheffing 
dispensatio affnitatis = vrijstellen voor aanverwantschap
dispensatio consanguinitatis = vrijstelling voor bloedverwantschap 
dispensatio in bannis  = dispensatie in de (3) huwelijksafroepen
dispensatio in uno banno =  dispensatie in één roep 
dispensavi = ik heb vrijstelling verleend
dispensavit, dispensavita = heeft dispensatie verleend
dispenseren = kwijtschelden, vrijstellen, uitdelen, vergeven, toestemmen

Huwelijksaktes + dispensatie die hier op 't forum werden ontcijferd & besproken
>>> dispensatie opvragen in de zoekopdracht, rechtsboven op het openingsblad van ons forum.

Aanvullingen vanuit eigen onderzoek zijn altijd welkom. mvg, Greta
greetjepittery
greetjepittery
Moderator
Beiträge: 2598
Eingabeform: Grafisch
Navigation: Grafisch
Den Stammbaum ansehen
In aansluiting op wat 'theorie' rondom HUWELIJKSDISPENSATIE (naar boven scrollen),
hier ook eens wijzen op het belang ervan als indirect VERWANTSCHAPSBEWIJS, bij twijfel en / of blokkades.
Die HUWELIJKSBELETSELS zijn niet te zien als bemoeizucht van Kerk & (later) Staat,
maar het al dan niet verlenen van dispensatie in kleine dorpsgemeenschappen was in het belang van haar bewoners tegen...
inteelt.  Immers, nogal wat familietakken bleven eeuwenlang in & rond een dorp wonen... genealogen weten dat maar al te goed.
Het is meestal niet zo uitgesproken, maar soms kan je lijnen ontdekken waar
- enerzijds regelmatig nieuwkomers tussen zitten die voor 'andere genen' zorgen en
- anderzijds rijkere takken die omwille van centen & grond onder mekaar blijven trouwen...
>>> In die eerste categorie soms meer 'hoogbejaarden' dan in die tweede en rijkere!
   
>>> Maar, vooral interessant voor ons, is dat... via die dispensatie soms familieverbanden
        aan 't licht komen : expliciet vermeld in een huwelijksakte of die je zelf kan opsporen!

>>> Wat soms ook voorvalt, is dat dispensatie toch wordt verleend, tegen de in vorig tekstje
        besproken 'beletsels', nl. als er nog geen 9 maand later gezinsuitbreiding is ;-)

Met deze ook nog een interessante database, vooral op Nederland gericht,
maar met ook wat info voor België e.a. landen : http://www.genbronnen.nl/dispensaties.html
greetjepittery
greetjepittery
Moderator
Beiträge: 2598
Eingabeform: Grafisch
Navigation: Grafisch
Den Stammbaum ansehen
(1)
ZWAGERHUWELIJKEN
En toch gebeurde het nogal eens in vorige eeuwen dat een weduwnaar met de ongehuwde zus van zijn overleden echtgenote trouwde;
daar was ook dispensatie voor nodig.  Ik heb er ook zo'n aantal in mijn boom zitten...
zowel goed voor het verderzetten van het vertrouwde gezinsleven als voor de eventuele grond of stielkennis die 'in de familie' bleef.
Dit zogenaamde leviraatshuwelijk (O.T.) was in oeroude tijden zelfs een plicht voor Joden :
een schoonbroer die met zijn kinderloze schoonzus trouwde, teneinde voor nageslacht te zorgen voor diens overleden broer;
ook in andere oude culturen kwam zulks voor.
(2)
Nog interessanter voor ons, stamboombouwers zou het zijn om LIJSTEN te ontdekken van WEIGERINGEN van dispensatie
(wellicht niet bijgehouden of voorgoed verloren)... Heb er zelf geen gevonden, maar bij googelen naar deze weigeringen :
- is er doorverwijzing naar gespecialiseerde (niet gedigitaliseerde) studiewerk;
- zijn er besprekingen van alleenstaande casussen
- en, tussen de inhoudsopgaven van (niet gedigitaliseerde) genealogische & heemkundige tijdschriften
  is er ook wel es iets (en zoveel meer!) te vinden > bestellen of in bibliotheken.
Iemand die hier nog iets meer over weet? mvg, Greta  (voor voorgaande tekstjes, naar boven scrollen)
greetjepittery
greetjepittery
Moderator
Beiträge: 2598
Eingabeform: Grafisch
Navigation: Grafisch
Den Stammbaum ansehen
Hiervoor reeds verwezen naar die P.R. huwelijksaktes met dispensatie die op het "Paleografie" forum werden ontcijferd & toegelicht :
>>> vanop het forumopeningsblad dispensatie intikken bij 'zoeken', rechtsboven

>>> extra aandacht voor volgende gecompliceerde, 'meervoudige' dispensatie :
        http://nl.geneanet.org/forum/?topic=543704.0

>>> In zijn artikel : "Huwelijksperikelen in het Meetjesland" geeft R.D. een minitieuze beschrijving van een serie dispensaties (1752-1795),
       op basis van het dossier van het bisdom, waarbij telkens een mini-stamboom werd opgesteld.  Bron : 'de Levensboom", juni 2016.

PS-28.10.2016 - Nog een interessante puzzel over bloed- en aanverwantschap : http://nl.geneanet.org/forum/?topic=550992.0
greetjepittery
greetjepittery
Moderator
Beiträge: 2598
Eingabeform: Grafisch
Navigation: Grafisch
Den Stammbaum ansehen
Hierbij een huwelijksakte met dispensatie wegens geestelijke verwantschap :
https://nl.geneanet.org/forum/viewtopic.php?f=55260&t=615567 (4 reacties)
Met dank aan Dirk C. voor verdere info.
En, wie dit forumtopic over dispensatie nog niet ontdekt heeft,
overloop ook eens vorige tekstjes.
jcouck
male
Beiträge: 5
Eingabeform: Text
Navigation: Text
Den Stammbaum ansehen
Hoi,

Betekent een huwelijk met als vermelding 'obtenta dispensatione super tertio et quatro consanguinitatis gradu' dat zowel de bruid als de bruidegom beiden dezelfde overgrootouders en betovergrootouders hebben? Ja

Groetjes, Johnny Couck.
Antworten

Zurück zu „Dagelijks leven van uw voorouders“